Pas më shumë se tre vitesh diskutimesh intensive, në selinë e Organizatës Botërore të Shëndetësisë në Gjenevë u arrit një marrëveshje e re ndërkombëtare për përgatitjen dhe reagimin ndaj pandemive. Ky vendim u mor në përgjigje të krizës globale të shkaktuar nga COVID-19, që mori miliona jetë nga viti 2020 deri më 2022.

Miratimi i marrëveshjes u shoqërua me duartrokitje në sallën e mbushur me delegatë ndërkombëtarë – një shenjë e rrallë bashkimi në një botë të ndarë. Drejtori i përgjithshëm i OBSH-së, Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, e cilësoi këtë si një “fitore për shëndetin publik, shkencën dhe bashkëpunimin ndërkombëtar”.

Megjithatë, një mungesë e dukshme u vërejt: ajo e Shteteve të Bashkuara. Për shkak të një vendimi të ish-presidentit Donald Trump për të tërhequr SHBA-të nga organizata, vendi që dikur ishte donatori më i madh financiar nuk është më palë në marrëveshje – një fakt që ngre shqetësime serioze për fuqinë e zbatimit të saj.

Marrëveshja synon të garantojë akses të drejtë në vaksina, terapi dhe teste gjatë pandemive të ardhshme. Prodhuesit që e mbështesin atë do të jenë të obliguar të dhurojnë 20% të produkteve të tyre drejt OBSH-së, për t’u shpërndarë në vendet me më pak mundësi financiare.

Pavarësisht që asnjë shtet nuk votoi kundër, 11 vende abstenuan, përfshirë Poloninë, Izraelin, Rusinë, Italinë, Sllovakinë dhe Iranin. Skepticizmi mbetet i pranishëm, sidomos nga liderë që kanë shprehur më parë dyshime mbi vaksinimin.

Për më tepër, marrëveshja nuk hyn në fuqi menjëherë. Një aneks kyç mbi ndarjen e informacionit mbi patogjenët ende nuk është negociuar – dhe këto bisedime pritet të fillojnë në korrik, me një proces që mund të zgjasë edhe dy vite.

Megjithatë, sipas ekspertëve, ky është një hap i rëndësishëm. “Është një fillim. Por shumëçka varet nga ajo që do të vijë më pas”, paralajmëron Gian Luca Burci, profesor i të drejtës ndërkombëtare.