Një thesar i madh me artefakte nga Epoka e Hekurit, i zbuluar nga një detektor metalesh, mund të ndryshojë të kuptuarit tonë për jetën në Britani 2,000 vjet më parë, kanë thënë studiuesit.

I njohur tashmë si Thesari i Melsonby, ky koleksion i jashtëzakonshëm me më shumë se 800 objekte u zbulua për herë të parë në dhjetor të vitit 2021 nga detektoristi Peter Heads.

Më pas, në vitin 2022, një ekip arkeologësh nga Universiteti i Durhamit kreu një gërmim të plotë në vendndodhjen pranë fshatit Melsonby, në North Yorkshire, me këshillimin e Muzeut Britanik dhe mbështetjen financiare nga organizata Historic England.

Ekspertët e përshkruajnë këtë zbulim si një "kapsulë kohore" që mund të ndryshojë të kuptuarit e historianëve për jetën gjatë Epokës së Hekurit në Britani.

Një Zbulim i Jashtëzakonshëm

Në një video të postuar nga Universiteti i Durhamit, profesori i arkeologjisë Tom Moore, i specializuar në Epokën e Hekurit në Britani dhe Evropë, shpjegoi: "Vetëm kur u rikthyem për të gërmuar thesarin dhe hapëm një zonë më të madhe, kuptuam se po përballeshim me diçka vërtet emocionuese."

Vlerësimet fillestare sugjerojnë se objektet janë varrosur rreth periudhës së pushtimit romak të Britanisë jugore, në shekullin e parë pas Krishtit.

Çfarë Përmban Thesari?

Thesari përfshin një shumëllojshmëri objektesh metalike nga Epoka e Hekurit, duke përfshirë:

• Pjesë nga karrocat ose qerret, përfshirë 28 goma hekuri

• Një kazan dhe një tas që mund të jenë përdorur për përzierjen e verës

• Shtiza ceremoniale, pjesë të frerëve dhe pajisje të zbukuruara për kuaj, për të paktën 14 ponies

• Disa objekte janë të stolisura me korale të kuqe mesdhetare dhe qelq shumëngjyrësh, gjë që është e pazakontë për atë periudhë

Zbulime me Teknologjinë më të Avancuar

Për të identifikuar dhe ruajtur objektet, ekipi përdori teknologjinë më të fundit të skenimit me rreze X dhe CT, e cila ndihmoi në nxjerrjen e artefakteve pa i dëmtuar ato.

Disa nga objektet e gjetura kanë ngjashmëri me ato nga Evropa kontinentale, duke sugjeruar se ka pasur lidhje tregtare dhe teknologji të përbashkëta mes Britanisë dhe pjesës tjetër të kontinentit.

Një Rishikim i Historisë?

Ekipi i Universitetit të Durhamit beson se ky zbulim është i jashtëzakonshëm jo vetëm për Britaninë, por ndoshta edhe për Evropën.

Studimet mbi materialet e zbuluara janë ende në fazat e para, por mund të çojnë në një rishikim të madh të mënyrës se si kuptohet periudha e Epokës së Hekurit. Sidomos, mund të ndryshojë perceptimi për:

• Përdorimin e mjeteve të transportit

• Mënyrën se si shprehej pasuria dhe statusi social

Shumica e objekteve të zbuluara janë ose të djegura ose të thyera, gjë që sugjeron një ritual simbolik për të demonstruar pasuri dhe pushtet. Mendohet se ato mund të jenë djegur në një ceremoni funerale përpara se të varroseshin, megjithatë, deri më tani nuk janë gjetur mbetje njerëzore.

Profesor Tom Moore shpjegon: "Kushdo që e posedonte këtë thesar dikur, me shumë gjasa ishte pjesë e një rrjeti elitar që shtrihej nga Britania në Evropë dhe deri në botën romake."

Sipas Sophia Adams, kuratore në Muzeun Britanik: "Ky është depozitimi më i madh i zbuluar ndonjëherë në Britani që përmban pajisje për kuaj dhe pjesë qerresh."

Ekspertët theksojnë se thesari është i rëndësishëm jo vetëm për sasinë e objekteve të varrosura së bashku, por edhe për cilësinë dhe larmishmërinë e tyre.

Ky zbulim pritet të sjellë njohuri të reja mbi jetën dhe shoqërinë e Britanisë para pushtimit romak, duke ofruar një dritare të rrallë në një epokë të largët.