Nauru, një shtet ishullor me vetëm 21 kilometra katrorë në Paqësorin Jugperëndimor, ka lançuar një program të ri “pasaportë e artë”, duke ofruar nënshtetësinë për 105,000 dollarë amerikanë, me qëllim financimin e masave për të përballuar ndryshimet klimatike.

Një komb në rrezik zhdukjeje

Nauru përballet me kërcënime ekzistenciale për shkak të rritjes së nivelit të detit, erozionit bregdetar dhe stuhi gjithnjë e më të fuqishme — pasoja të drejtpërdrejta të një krize klimatike të nxitur kryesisht nga vendet më të pasura.

Presidenti i vendit, David Adeang, tha për CNN:

“Ndërsa bota debaton për veprimet klimatike, ne duhet të ndërmarrim hapa konkretë për të siguruar të ardhmen e kombit tonë.”

Çfarë ofron pasaporta e artë e Nauru?

• Çmimi: Minimumi 105,000 USD

• Përjashtime: Personat me histori kriminale të caktuara nuk mund të aplikojnë

• Përfitime: Hyrje pa vizë në 89 vende, përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, Hong Kongun, Singaporin dhe Emiratet e Bashkuara Arabe

• Përdorim global: Ndihmon njerëzit me pasaporta më kufizuese të jetojnë jetë më të “globalizuara”

Sipas Kirstin Surak, sociologe në London School of Economics dhe autore e The Golden Passport, shumë nga blerësit e pasaportës nuk pritet të vizitojnë ndonjëherë Naurun.

“Por nënshtetësia e re u jep atyre fleksibilitet për të lëvizur dhe investuar globalisht.”

Një e kaluar e vështirë, një e ardhme e pasigurt

Nauru ka një histori të ndërlikuar. Nga fillimi i shekullit të 20-të, ishulli u shfrytëzua në mënyrë intensive për fosfate, duke lënë 80% të territorit të pabanuar dhe të shkatërruar. Sot, shumica e popullsisë jeton në zonat bregdetare – më të rrezikuarat nga ngritja e detit.

Pas përfundimit të industrisë së fosfateve, Nauru u mbështet ekonomikisht tek një qendër ndalimi për refugjatët në bashkëpunim me Australinë – program që është shkurtuar ndjeshëm pas raportimeve për vdekje të të ndaluarve dhe kushte çnjerëzore.

Së fundmi, shteti ka hyrë në debatet ndërkombëtare si pjesë e planit për të nxjerrë materiale nga fundi i detit për nevoja të tranzicionit të gjelbër – një hap i kontestuar gjerësisht nga ambientalistët.

Në kërkim të mbijetesës përmes pasaportave

Shitja e nënshtetësisë është një praktikë e debatueshme, shpeshherë e lidhur me abuzime, por për vende si Nauru është një mjet i fundit për të siguruar fonde për mbrojtje klimatike.

Qeveria synon të përdorë të ardhurat për të zhvendosur 90% të popullsisë në zona më të larta dhe për të ndërtuar një komunitet të ri, larg rrezikut të përmbytjes.