Inteligjenca artificiale mund t’u ndihmojë disa njerëzve të flasin sërish, përmes një pajisjeje që lexon sinjalet e trurit dhe i konverton në zë, bazuar në një studim të ri të publikuar në revistën “Nature”.

Pasi Ann Johnson pësoi goditje në tru 18 vjet më parë, ajo u paralizua dhe humbi aftësinë për të folur. Tani, me ndihmën e një implanti të trurit dhe inteligjencës artificiale, është në gjendje të komunikojë verbalisht.

Në një studim të botuar javën e kaluar në revistën “Nature”, studiuesit vendosën një sërë elektrodash në sipërfaqen e trurit të Johnsonit për të transmetuar aktivitetin e trurit të saj në kompjuter. Inteligjenca artificiale i përkthen sinjalet e trurit në fjalë me zë. Pas një vonese të shkurtër, avatari në ekran i thotë fjalët e Johnsonit me zë të lartë.

“Nuk ka asgjë që mund të përshkruajë se sa e kënaqshme është të shohësh diçka të tillë që funksionon në kohë reale”, ka thënë Edward Chang, bashkëautor i studimit dhe neurokirurg në Universitetin e Kalifornisë, në një komunikatë për shtyp.

Ann aktualisht komunikon duke përdorur një pajisje që i lejon t’i shtypë fjalë në ekran duke lëvizur kokën. Pajisja prodhon vetëm 14 fjalë në minutë. Një bisedë normale është mesatarisht rreth 160 fjalë në minutë. Por me pajisjen e re, të cilën Ann mund ta përdorë vetëm si pjesë e studimit, ajo mund të prodhojë 78 fjalë në minutë, duke e afruar atë më pranë mesatares së natyrshme të të folurit. Pajisja deshifroi fjalimin e saj të synuar me rreth 75 për qind korrektësi.

Zhvillimi është hap i madh përpara mbi një përpjekje të mëparshme nga i njëjti ekip kërkimor, i cili përktheu fjalimin e menduar në tekst me ritëm prej 15 fjalësh në minutë.

Sistemi i përmirësuar mbështetet në një implant me 253 elektroda të vendosura mbi pjesë të trurit të rëndësishme për komunikim. Para goditjes në tru që pësoi Ann, këto rajone të trurit u kanë dërguar sinjale muskujve të përfshirë në të folur, si ato në laring, buzë dhe gjuhë. Tani, kablloja e lidhur në një hapësirë në kokën e Annit i transporton sinjalet në kompjuter. Më pas, inteligjenca artificiale i përkthen sinjalet në tinguj individualë. Pastaj kombinon fonemat për të bërë fjalë. Avatari, digjital që nxjerr fjalët, ishte projektuar për t’u dukur si Anni. Zëri i tij u përshtat për t’u dukur si ajo duke përdorur klipin e dasmës së saj. Fytyra e avatarit gjithashtu lëviz dhe shpreh vizualisht emocionet bazuar në sinjalet e trurit të Johnsonit.

“Është emocionale të dëgjosh zërin e ngjashëm me tuajin”, ka thënë Ann pas studimit.

Asaj iu desh të ushtrohej me pajisjen për javë të tëra, duke përsëritur në heshtje të njëjtat fraza vazhdimisht, në mënyrë që t’i kuptonte sinjalet e trurit.

Kaylo Littlejohn, bashkautor i studimit, ka thënë se Ann kishte shprehur gatishmëri të pashoq për të arritur rezultate të mira në këtë eksperiment.

Në një studim të dytë nga studiues të ndryshëm, të botuar në të njëjtën ditë në “Nature”, një grua që humbi aftësinë për të folur për shkak të një sëmundjeje të rrallë që prek trurin, ka përdorur një tjetër platformë të prodhimit të fjalëve, tru-kompjuter që përkthen të folurit e synuar në tekst. Pajisja dekodoi fjalimin e saj me një ritëm prej 62 fjalësh në minutë, me një normë gabimi prej 23,8 për qind për një fjalor prej 125.000 fjalësh.

“Tani është e mundur të imagjinohet një e ardhme ku ne mund t'i kthejmë zërin dikujt me paralizë në mënyrë normale, duke ua mundësuar të thonë lirisht çdo gjë që duan me saktësi aq të lartë sa të kuptohet në mënyrë të besueshme”, ka thënë Frank Willett, bashkëautor i studimit të dytë dhe shkencëtar hulumtues në Universitetin Stanford, në një konferencë shtypi.

Megjithatë, këto produkte janë testuar vetëm te disa njerëz, thekson “Nature”. “Duhet të jemi të kujdesshëm me përgjithësimin e gjerë tepër premtues ndaj shumë njerëzve”, ka thënë në botim Judy Illes, shkencëtare në Universitetin British Columbia në Kanada, e cila nuk ishte e përfshirë në asnjë studim. "Nuk jam e sigurt se jemi të gatshëm totalisht"./koha/